Polskie symbole narodowe. Co wiesz na ich temat?
Święto Niepodległości to okazja do przypomnienia historii polskich symboli #narodowych. Dlaczego biel i czerwień to nasze barwy narodowe? Co wiesz o Mazurku Dąbrowskiego? Czego symbolem jest orzeł?
Biel i Czerwień – Polskie barwy narodowe
Mimo że biało-czerwonymi pasami już w XVII w. zdobiono drzewce husarskich kopii i niektóre chorągwie polskich oddziałów wojskowych, barwy te przez długi czas nie były uznawane za narodowe – jeszcze w początku XIX w. Polacy, chcąc zademonstrować swoją przynależność narodową, używali zwyczajowo białych lub błękitno-biało-czerwonych kokard. Dopiero w czasie Powstania Listopadowego Sejm Królestwa Polskiego postanowił prawnie uregulować kwestię narodowych barw. W gorących dyskusjach zrezygnowano z najbardziej popularnych wówczas dwóch rodzajów kokard kojarzących się najczęściej z rewolucją francuską (błękit-biel-czerwień) i obalonym przez nią absolutyzmem (biel). Nawiązując do barw widniejących w ukształtowanym już wcześniej herbie Królestwa Polskiego, uchwała sejmowa z 7 lutego 1831 r. ustanowiła biel i czerwień polskimi barwami narodowymi. W krótkim czasie upowszechniły się one wśród większości patriotycznie nastawionych Polaków w kraju i na emigracji. Wkrótce jednak państwa zaborcze wydały rozporządzenia zakazujące używania polskich symboli narodowych, w tym również biało-czerwonych barw. Mimo to towarzyszyły one patriotycznym zrywom, demonstracjom oraz kolejnym powstaniom. W odrodzonej po latach niewoli Rzeczpospolitej już w 1919 r. uchwalono ustawę o godłach i barwach Rzeczypospolitej, która uznała biel i czerwień ułożone w podłużnych pasach za barwy państwowe. Zaledwie dwadzieścia lat później nastał czas niemieckiej okupacji – zakazane przez hitlerowców biało-czerwone flagi i opaski konspiratorów, podziemnych żołnierzy czy powstańców były symbolem narodu walczącego w kraju i na obczyźnie, dodając Polakom otuchy i nadziei na zwycięstwo. Koniec wojny przywrócił biało-czerwonym barwom należne im miejsce. Nowe, komunistyczne władze wprowadziły jednak poważne ograniczenia prawa ich używania. Dekret Rady Państwa z 1955 r. nie zezwalał na używanie flag państwowych przez zwykłych obywateli. Samowolne wywieszenie jej w oknie prywatnego mieszkania lub użycie w czasie jakiejkolwiek niepaństwowej demonstracji było surowo karane, zaś jedynymi dniami, w których niemal wszędzie łopotały biało-czerwone flagi były święta 22 lipca i 1 maja. Jeszcze po 1989 r. na swobodne wywieszenie flagi państwowej trzeba było uzyskać specjalne zezwolenie. Dopiero ustawa z 2004 r., ustanawiająca 2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, dała każdemu prawo używania barw Rzeczypospolitej z zachowaniem należnej im czci i szacunku. Umieszczając biało-czerwoną flagę w wybranym przez siebie miejscu, powinniśmy zawsze pamiętać, by zastosować się do przyjętych w tej kwestii regulacji i zasad. Wieszając flagę na maszcie lub mocowaniu w fasadzie budynku pamiętajmy, by czerwony pas zawsze znajdował się pod białym. Flagi państwowe wiszące na pionowej płaszczyźnie należy zaś mocować tak, by biały pas zwrócony był w lewą stronę osoby patrzącej. Pamiętajmy też, że gdy obok flagi państwowej zawieszamy jakąkolwiek inną, wówczas ta pierwsza powinna znajdować się również po lewej stronie.
Mazurek Dąbrowskiego – Hymn Rzeczypospolitej Polskiej
Pieśń Legionowa, która stała się pierwowzorem obecnie obowiązującego hymnu państwowego, powstała w 1797 r. we Włoszech. Jej tekst, napisany przez pochodzącego z Pomorza Józefa Wybickiego, miał w trudnym czasie zaborów utwierdzać polskich żołnierzy walczących u boku Napoleona, że mimo nieobecności Polski na mapie, naród polski trwa i doprowadzi do odrodzenia własnego państwa. Już w następnym roku Pieśń Legionów śpiewana była w kraju, a jego popularność wzrosła w momencie wkroczenia polskich legionów generała Jana Henryka Dąbrowskiego na teren dawnej Rzeczpospolitej. W latach istnienia Księstwa Warszawskiego (1807-1815) Pieśń Legionową śpiewano na polach bitew oraz w czasie uroczystych wydarzeń. Jej pierwsze słowa – Jeszcze Polska nie zginęła kiedy my żyjemy – nabierały szczególnego znaczenia w czasie patriotycznych zrywów, powstań i prześladowań pozbawionych swego państwa Polaków. W czasie zaborów pieśń autorstwa Wybickiego była jedną z kilku uznawanych za narodowe – podobną czcią otaczano również Warszawiankę, Boże coś Polskę i Rotę. Z tego powodu w Polsce odrodzonej po I wojnie Mazurek Dąbrowskiego nie od razu został uznany za hymn państwowy. Stało się to dopiero w 1927 r. Słowa pieśni po raz kolejny nabrały szczególnego wyrazu w czasie okupacji niemieckiej – z okrzykiem „Jeszcze Polska nie zginęła” szli do walki ginęli polscy żołnierze, partyzanci, powstańcy, więźniowie obozów zagłady i zwykli Polacy dający dowód dumy ze swej narodowej tożsamości. Po zakończeniu Wojny władze Polski Ludowej nie odważyły się ograniczyć znaczenia Mazurka Dąbrowskiego, który cały czas towarzyszy Polakom w czasie najważniejszych narodowych uroczystości, a także momentów wspólnej chwały i bolesnej żałoby.
Orzeł Biały – Godło Rzeczypospolitej Polskiej
Orzeł – symbol zwycięstwa dobra nad złem, mądrości, majestatu i władzy – obecny był już w średniowieczu w najstarszych polskich podaniach. Królewski ptak, który – jak chcą legendy – wskazał Lechowi miejsce pierwszej polskiej stolicy, miał również strzec ciała zamordowanego przez Prusów św. Wojciecha czy rozczłonkowanych zwłok św. Stanisława. Już w XI i XII w. znak orła bez korony pojawiał się często na pieczęciach, monetach i tarczach piastowskich władców jako ich symbol. Dopiero jednak w końcu XIII w. polscy książęta dążący do odbudowania rozdrobnionego państwa zaczęli używać Orła Białego w koronie jako herbu zjednoczonego i suwerennego Królestwa Polskiego. Godło to, po raz pierwszy umieszczone w 1290 r. na pieczęci księcia Przemysła II, koronowanego w 1295 r., zostało następnie przejęte przez kolejnych polskich monarchów. Orzeł Biały, umieszczony na Szczerbcu – mieczu koronacyjnym, królewskich chorągwiach, pieczęciach i nagrobkach, stał się łatwo rozpoznawalnym symbolem, pod którym Polacy walczyli w czasie bitwy pod Grunwaldem. Od czasów króla Władysława Jagiełły i unii polsko-litewskiej godłem Rzeczypospolitej Obojga Narodów stała się tarcza zawierająca herby Orła i Pogoni, pod którą walczono pod Chocimiem czy w czasie Powstania Kościuszkowskiego. W okresie zaborów, z wyjątkiem krótkiego okresu Księstwa Warszawskiego, znak Orła Białego był zakazany przez zaborców. Polacy używali go jednak potajemnie jako symbolu swej narodowej tożsamości, który w czasie powstań powracał do należnej mu rangi, ale zawsze otaczany był powszechną czcią. Jeszcze w XIX w. zaczęły pojawiać się propozycje modyfikacji państwowego godła – dotyczyły one przede wszystkim usunięcia korony, którą zaczęto utożsamiać nie z jednością państwa, ale z podległością władzy monarszej. Społeczeństwo odrodzonej w 1918 r. Polski nie chciało jednak tej zmiany. Wprowadziły ją dopiero władze komunistyczne uznając, że „socjalistyczny orzeł” nie może być zwieńczony koroną. Zmiana ta została usankcjonowana przepisami w 1955 i 1980 r., jednak powszechnie była kojarzona nie z równością społeczną, a z utratą suwerenności państwa polskiego. Stąd też już w końcu 1989 r. Sejm zdecydował o przywróceniu Orłowi Białemu korony, zaś ustawą z 9 lutego 1990 r. wprowadził ostateczny i obowiązujący do dzisiaj wzór godła, powtarzający z drobnymi zmianami wersję używaną w latach 1927-1939.
Materiał: Urząd Marsałkowski / red.
Czytaj również
- Rocznica powstania w gettcie warszawskim. Heroiczna walka
- Światowy Dzień Chorych na Hemofilię. Zaburzenia krzepnięcia krwi
- Połowa szkolenia nowo wcielonych Terytorialsów. Wkrótce przysięga
- Dzień Czekolady. Pierwszą tabliczkę wyprodukowano blisko 200 lat temu
- Coraz cieplejsze dni. Nie zapominaj o piciu wody
Dodaj komentarz
LOKALNY HIT
Ciekawe miejsca na terenie Leśnictwa Dębogóra. Co warto zobaczyć?
Pogoda nie zachęca wręcz do #wychodzenia na zewnątrz, więc My chcemy Was zachęcić do lektury przy porannej kawie. Tym razem kilka ciekawych miejsc na terenie Leśnictwa Dębogóra.
(czytaj więcej)Rocznica powstania w gettcie warszawskim. Heroiczna walka
Dzisiaj, 19 kwietnia przypada# 81. rocznica powstania w getcie warszawskim.
(czytaj więcej)Edukacyjny piknik z okazji Dnia Ziemi. Wstęp bezpłatny
22 kwietnia 2024 r. po raz pięćdziesiąty czwarty obchodzimy# Dzień Ziemi. To święto ekologiczne, które w tym roku promowane jest hasłem: Planeta kontra plastik. W ramach obchodów Główny Inspektorat Ochrony Środowiska jest współorganizatorem edukacyjnego pikniku na terenie Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB.
(czytaj więcej)Ćwiczenia strażaków w Szczecinie. Doskonały obiekt do nauki
W ramach zawartego porozumienia o współpracy #z Politechniką Szczecińską ratownicy OSP JRS wzięli udział w ćwiczeniach zorganizowanych w Akademickim Centrum Szkoleniowym MUSTC.
(czytaj więcej)
Komentarze (1) Zgłoś naruszenie zasad
Nakielanin, w dniu 11-11-2017 19:23:28 napisał:
odpowiedz
Uwaga! Internauci piszący komentarze na portalu biorą pełną odpowiedzialność za zamieszczane treści. Redakcja zastrzega sobie jednak prawo do ingerowania lub całkowitego ich usuwania, jeżeli uzna, że nie są zgodne z tematem artykułu, zasadami współżycia społecznego, a także wówczas, gdy będą naruszać normy prawne i obyczajowe. Pamiętaj! -pisząc komentarz, anonimowy jesteś tylko do momentu, gdy nie przekraczasz ustalonych zasad.
Komentarze pisane WIELKIMI LITERAMI będą usuwane!