fot. Anna Duda-Nowicka

We wtorek, 28 lutego 2017 r., w ostatni dzień karnawału w Kcyni przypomniano pałucki #obrzęd zwany podkoziołkiem.

Spotkanie jest efektem realizowanego przez Stowarzyszenie projektu pn.„Z tradycją i kulturą na co dzień, Pałucki Podkoziołek”, który uzyskał dofinansowanie w kwocie 4.000 zł z budżetu Gminy Kcynia w ramach otwartego konkursu ofert Kultura i dziedzictwo narodowe. Nim rozpoczęła się pałucka biesiada w murach GCKiB, członkowie Zespołu Regionalnego "Pałuki", który obrzęd ten postanowili przypomnieć, wybrali się na ulice naszego miasta budząc niejednokrotnie zdziwienie i zachwyt. Niektórzy bowiem w ogólnie nie znali tego obrzędu. Dlatego dzięki realizacji tego typu przedsięwzięć pielęgnowana jest lokalna tradycja i zwyczaje. Scenariusz kcyńskiego podkoziołka opracowała śp. Renata Domagała-Wruk.

W GCKiB gości powitała dyrektor Ilona Kurdelska, a następnie kierownik Zespołu Renata Gaj-Kowalska pokrótce opowiedziała o zapustach. Prezes Stowarzyszenia Miłośników Zespołu Pałuki Barbara Borowska zaś opowiedziała o idei realizowanego projektu.

Podczas podkoziołka  miała miejsce typowa biesiada pałucka, w której, poza przybyłymi mieszkańcami gminy, wzięli także udział członkowie zaprzyjaźnionego zespołu z Sarbinowa. Jednym z ważniejszych celów projektu jest również zdobycie oryginalnych przepisów kulinarnych przygotowywanych przez dziadków i rodziców do których chętnie wracamy, ponieważ przywołują wspomnienia z młodości i z rodzinnych stron. Projekt ma na celu również wspólne przygotowywanie dań i wypieków związanych z tradycjami panującymi na terenie Pałuk tj. "tłusty czwartek", ostatki oraz "podkoziołek". Projekt ma na celu zachęcenia do kultywowania tradycjom kulinarnym polegającym na przygotowywaniu specjałów kuchni pałuckiej i wielkopolskiej według oryginalnych przepisów. Na stołach znalazły się więc pączki, chruściki itp.

Kilka słów o tradycji pałuckiej

Zgodnie z pałucką tradycją -pochody przebierańców na Pałukach odbywały się zawsze w zapustny wtorek, czyli ostatniego dnia karnawału. Marsze, w których uczestniczyli: koza, niedźwiedź (prowadzony przez niedźwiednika lub Cygana), Cyganka, bocian, koń, Żyd, dziad i baba, połączone ze zbieraniem pieniędzy i datków w naturze, były wstępem do wieczornej zabawy podkoziołkowej. Trwała ona do północy, czyli do rozpoczęcia się Wielkiego Postu. Podkoziołek to nazwa zarówno zabawy urządzanej przed Popielcem, jak i symbolu tej zabawy – figurki kozła lub nagiego młodzieńca z przepaską z koziej skóry. Obecnie jest to po prostu ostatnia zabawa taneczna, organizowana na zakończenie karnawału. Wszystkie tańce podczas podkoziołka były opłacane przez dziewczęta podprowadzane do figurki przez swych partnerów (Brencz 2003: 132-133). W wielkopolskiej obrzędowości w zapustny wtorek lub w środę popielcową praktykowano także wywożenie "żeńcowej" (młodej mężatki), która musiała się następnie wykupić, by zostać przyjętą do grona zamężnych gospodyń. Mężatki podjeżdżały pod dom młodożeńcowej z przybranym na biało wozem i zabierały ją do karczmy, gdzie młoda gospodyni musiała postawić pozostałym kobietom wódkę. W zabawie tej nie mogli brać udziału pozostali mieszkańcy wsi. Na Pałukach obyczaj ten zaginął wcześniej niż w innych wielkopolskich wsiach, jednak jeszcze w XIX w. go praktykowano. W pierwszym dniu świąt wielkanocnych w północno-wschodniej części Pałuk młodzieńcy wykrzykiwali rymowanki, w których przypisywali dziewczynom ze swojej wsi różne wady i wyliczali, ile wody zostanie na te dziewczyny wylane. Obyczaj ten, związany raczej z Kujawami niż Wielkopolską, nazywano przywoływką, wyczytywaniem, wywoływaniem.

materiał: Anna Duda-Nowicka, Ewa Hałas

Autorki nie wyrażają zgody na komentowanie artykułu.

Galeria

Powrót Drukuj